Free Diving

Dit weekend werd ik gevraagd om als Dive physician -duikerarts- enkele free divers te begeleiden tijdens hun competitie, hier gehouden op Bonaire.

Al enige tijd bestaat A Puro Pulmon, Free diving School, op Bonaire. Deze school wordt geleid door Carlos Coste, een 11-voudig wereldkampioen op diverse onderdelen. Dit jaar werd er door deze school voor het eerst een competitie georganiseerd, waar in totaal 4 deelnemers zich voor ingeschreven hadden.

Zonder medische begeleiding is er geen event, want deze begeleiding is verplicht. Dus werd ik gevraagd. Het voelde fout. Hoezo medische begeleiding nodig? Eerst vrijwillig met kilo’s lood aan je enkels tot ongekende diepten afdalen in het water, een black-out krijgen en dan moet ik je weer tot leven wekken? Waanzin! ’t Voelde voor mij als zijnde een arts in een boksring, iedere keer maar weer het tot moes geslagen gezicht herstellen, de hersenkneuzingen oplappen etc. Vermijdbare risico’s. Voor mij als dokter voelde dit verzoek tot medische begeleiding dus niet goed. Maar ja. Zonder mij geen competitie en de deelnemers kwamen uit Brazilië, Chili en hier uit Bonaire. Okay, dus ik met hulp van Wim (mijn echtgenoot en Neuroloog op Bonaire) en Fundashon Mariadal (waarvoor heel veel dank!) een cilinder zuurstof geregeld, een eerste hulp tasje in elkaar gezet en gestart met de begeleiding en de competitie.

Wat zit een mens toch vol vooroordelen. Wat weten we alles toch goed, zonder ons daarin te verdiepen. Ik kwam aan bij het zwembad, waar de eerste ‘statische sessie’ werd gehouden. Zo lang mogelijk zonder adem te halen met je gezicht in het water… Het zag er erg onnozel uit. Er werd motiverend op de man ingepraat, ondersteund en hard geklapt en gefeliciteerd toen 1 van de deelnemers de 5 minuten en 10 seconden haalde. Ik dacht dat ik aan het werk moest…. Maar nee, hij haalde drie keer diep adem en zei luid en duidelijk: “I’m Okay”. Een heel belangrijke regel in deze sport. Mijn vooroordelen werden verder bewaarheid toen ik in een gesprek te horen kreeg dat de 11-voudige wereld kampioen tot op 180 meter diep was geweest, maar daarbij wel een duikongeval te pakken had en dus 54 (!!) keer de recompressie tank in moest. Gemiddeld duurt een tankbehandeling 2,5 tot 5 uur per keer.. Dat waren dus heel veel uren in de tank, maar gelukkig voor hem, is hij er vrijwel volledig restloos uitgekomen!

Ik raakte in gesprek. Aardige mannen, atletisch gebouwd, intelligent. Bijzonder dat juist deze slag mensen voor deze sport kiezen? Ik kwam erachter dat deze sport dus helemaal niet draait om zo diep mogelijk, zo lang mogelijk zonder lucht. Het draait om innerlijke kracht, het zoeken en vinden van een balans tussen lichaam en geest, enorme concentratie, het zoeken en verleggen van eigen grenzen. De competitie is dan ook niet tussen de deelnemers, maar iedere deelnemer doet zijn eigen competitie. De resultaten worden officieel gemaakt (vandaar alle regels en voorwaarden) en zo ga je de boeken in. Je verlegt dus iedere keer je eigen record. Daarom ook is de onderlinge sfeer er 1 van ondersteunen, helpen, begeleiden en vooral blij zijn voor een ander als die zijn doel heeft gehaald. Zoals in ieder sport willen de beoefenaars ook hierin steeds beter worden, zonder te veel risico. Hyperventileren van te voren? Uit den boze! Dan verlies je je innerlijke rem / waarschuwing dat je te ver gaat. Een masker vol bloed? Te veel gepushed, nooit meer doen! Daar is geen begrip of waardering voor. Als je je dusdanig kunt concentreren dat je inderdaad dieper kunt gaan, is dat de overwinning. Niet het absolute aantal meters, want dat is voor een ieder anders. Een goede fysieke lichamelijke conditie is dus onontbeerlijk en een grondige voorbereiding dus ook. Niet alleen fysiek trainen en sporten, maar ook yoga, meditatie, ademhalingsoefeningen en andere ontspanningsmethoden zijn dus onderdeel van de dagelijkse voorbereiding. Vlak voor een poging zie je de deelnemer zich in zichzelf terugtrekken, relaxen, optimaal ontspannen en proberen het lichaam in die staat te krijgen dat zo min mogelijk zuurstof wordt gevraagd.

Er zijn bizar veel onderdelen in deze sport. Er wordt in het diepe water (hier rond Bonaire is er een diepte van 70 meter) een vlot gebouwd met een stellage, waaraan een touw in het water gelaten wordt. Onderaan het touw hangt een schijf met labels, die de duiker moet oppikken. Het touw wordt afhankelijk van de opdracht op bijvoorbeeld 27, 35, 40, 50 of 60 meter diepte gehangen, of iedere gewenste andere diepte. Ter vergelijk: bij scuba duiken gaan we niet verder dan 25-30 meter, met lucht. In het diepe water kan je langs het touw met een monofin, of zonder, met lood of zonder, met een slee of zonder, hoofd eerst, voeten eerst etc. naar beneden. Ieder onderdeel heeft een eigen naam. Een ieder doet dus wat hij of zij wil doen; er is dus niets voorgeschreven. Maar als je dan een poging gaat wagen, dan zijn er erg veel regels die volledig gevolgd moeten worden om het bereikte resultaat geldig te laten zijn. Deze regels zijn gericht op veiligheid en op eerlijkheid. Zo wordt de gehele duik met drie camera’s opgenomen (1 onderaan het touw op de schijf), 1 in het water en 1 boven het water. Er wordt officieel afgeteld, de procedure bij het naar boven water komen moet binnen 15 seconden zijn gestart, er moeten 2 juryleden zijn in het water, etc. etc. Bizar. Nooit geweten dat je omtrent zo’n evenement überhaupt zoveel regels kon verzinnen.

Carlos, de 11-voudige wereldkampioen, ligt als jurylid en begeleider in het water. De schijf hangt 40 meter lager.. de deelnemer concentreert zich volledig op de dingen die komen gaan en probeert zijn lichaam zo rustig mogelijk te krijgen. Het aftellen is begonnen…. Nog 5 minuten. Carlos duikt achteloos nog even naar 40 meter om te zien of de labels er nog goed aanzitten. Dat blijkt zo te zijn. De duiker draait zich om na het aftellen en verdwijnt in de diepte.. Zo diep dat je vanaf de oppervlakte hem niet meer kunt volgen, ondanks het extreem heldere water. Ik word wat onrustig. Hij blijft wel erg lang weg…. 2 minuten lijkt inderdaad wel erg lang, maar dan is hij ook weer boven water! Hij haalt drie diepe teugen lucht, kijkt in de camera en zegt: “I’m okay” waarbij hij het Okay teken maakt met zijn linker hand. Helemaal blij toont hij het opgeviste labeltje. Hij krijgt het witte kaartje: het teken dat alles conform de regels is verlopen en dat de poging officieel is! Binnen zijn straat thuis, zijn buurt of stad, is hij de recordhouder!

Zijn mijn vooroordelen ten aanzien van het bizarre van deze sport nu helemaal verdwenen, na deze ervaring? Nou, nee… toen ik naderhand hoorde dat Carlos ergens in 2014 nog een poging wil doen om wereldkampioen te worden met de slee op 150 meter diepte, kwamen die weer terug… Hoeveel tankbehandelingen heeft iemand nodig om die neiging tot ‘de beste willen zijn’ de kop in te drukken?? Maar ja, dat is eigenlijk bij alle topsporters, in alle sporten. Niet te stuiten… Gelukkig maar dat ook bij deze sport er maar een enkeling is die werkelijk bij de absolute top wil behoren en die dus –in onze ogen- onnodige risico’s blijft nemen.
Uiteraard heb ik ook een poging gewaagd! En ja, ik heb een persoonlijk record gezet! 3 meter en 60 cm….. er is nog ruimte voor verbetering…